Biến đổi khí hậu không chỉ là một vấn đề cấp bách mà còn là một thách thức to lớn đối với toàn cầu, và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Với sự gia tăng của hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ lụt và hạn hán, cũng như sự tăng của mức nước biển, Việt Nam thường được coi là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu.
Nền công nghiệp Việt Nam với sự phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây, đóng góp hơn 20% GDP cho đất nước, Việt Nam đang đứng trước những thách thức đáng kể từ biến đổi khí hậu, đặc biệt là trong bối cảnh môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh và yêu cầu về bền vững ngày càng tăng.
Tình hình biến đổi khí hậu toàn cầu
Dữ liệu nhiệt độ gần đây cho Việt Nam đã tiết lộ một xu hướng nóng lên đáng lo ngại trong vài thập kỷ qua. Với mức tăng trung bình khoảng 0,2°C mỗi thập kỷ trong vòng 40 năm qua, sự tăng cao nhất được quan sát trong thập kỷ gần đây nhất. Sự tăng nhiệt độ này đi kèm với một sự tăng nhẹ nhưng đáng chú ý trong lượng mưa hàng năm, trung bình khoảng 5,5% trong cùng thời kỳ. Tuy nhiên, mô hình mưa này biến đổi đáng kể tùy thuộc vào các vùng khác nhau của đất nước.
Hơn nữa, mực nước biển đang tăng, gây ra mối đe dọa lớn đối với các khu vực ven biển của Việt Nam, với mức tăng trung bình khoảng 3,6 mm mỗi năm ghi nhận từ năm 1993 đến 2018. Để cung cấp cái nhìn rõ ràng hơn về các xu hướng khí hậu gần đây này, một bộ dữ liệu khí hậu mới đã được xây dựng cẩn thận cho báo cáo này, bao gồm toàn bộ đất nước.
Nhìn vào tương lai với các dự báo về khí hậu, triển vọng là đáng lo ngại. Đến cuối thế kỷ, dự đoán nhiệt độ sẽ tăng khoảng 1,3°C dưới kịch bản thấp về phát thải khí nhà kính (kịch bản RCP2.6). Tuy nhiên, dưới kịch bản phát thải cao (kịch bản RCP8.5), mức tăng này có thể lên đến khoảng 4,2°C. Hơn nữa, dự báo cho thấy các tăng nhiệt này sẽ được dự báo sẽ rõ rệt hơn ở các vùng phía bắc của đất nước so với các khu vực phía nam.
Ngoài sự tăng nhiệt độ, các dự báo cũng gợi ý về sự thay đổi trong mô hình mưa trên các vùng khác nhau của Việt Nam. Mặc dù tổng lượng mưa hàng năm dự kiến sẽ tăng ở hầu hết các khu vực, nhưng phân phối theo mùa dự kiến sẽ thay đổi. Dự báo này là kết quả của việc sử dụng một kỹ thuật giảm bias để cải thiện độ phân giải không gian của các dự báo từ các mô hình khí hậu toàn cầu.
Với sự có sẵn của các dữ liệu mới đã được giảm bias này, các bên liên quan và nhà quy hoạch chính sách có thể hiểu rõ hơn và đo lường được những thay đổi dự kiến trong các biến số khí hậu như nhiệt độ và lượng mưa trên các khu vực địa lý đa dạng của Việt Nam. Sự hiểu biết nâng cao này là rất quan trọng để phát triển các chiến lược hiệu quả nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và thích ứng với các điều kiện môi trường đang thay đổi trong đất nước.
Những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu
Sự gia tăng liên tục của nhiệt độ trung bình, mực nước biển, số lượng thiên tai và lượng khí thải nhà kính có những tác động tiêu cực đối với nền công nghiệp Việt Nam. Những biến đổi này đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế nói chung và lĩnh vực công nghiệp Việt Nam nói riêng.
- Tăng nguy cơ thiên tai: Gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng thiên tai như lũ lụt, hạn hán, sạt lở đất, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất công nghiệp.
- Thiếu hụt nguồn nước: Ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp sử dụng nhiều nước như thủy điện, dệt may, chế biến thực phẩm.
- Tác động đến năng lượng: Ảnh hưởng đến nguồn cung cấp năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo như thủy điện, năng lượng mặt trời.
- Tăng chi phí sản xuất: Tăng chi phí sản xuất do phải đầu tư vào các biện pháp ứng phó, phòng chống thiên tai, sử dụng năng lượng hiệu quả.
- Giảm sức cạnh tranh: Ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của ngành công nghiệp Việt Nam so với các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới.
Giải pháp cho nền công nghiệp trước biến đổi khí hậu
Để ứng phó với những thách thức lớn do biến đổi khí hậu mang lại, ngành công nghiệp đã và đang thực hiện một số giải pháp sau:
- Tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ: Ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất để nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, nước và tài nguyên thiên nhiên.
- Phát triển năng lượng tái tạo: Phát triển các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, năng lượng gió để giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
- Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường: Nâng cao ý thức của doanh nghiệp và người lao động trong việc bảo vệ môi trường, giảm thiểu phát thải khí nhà kính.
- Tăng cường hợp tác quốc tế: Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, chia sẻ kinh nghiệm và nguồn lực để ứng phó với biến đổi khí hậu.
Với những giải pháp đồng bộ và quyết liệt, ngành công nghiệp có thể giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và phát triển bền vững trong tương lai.
Biến đổi khí hậu là một thách thức lớn nhưng cũng là cơ hội để ngành công nghiệp nước ta đổi mới, phát triển theo hướng bền vững. Với sự quyết tâm của Chính phủ, sự nỗ lực của doanh nghiệp và người dân, ngành công nghiệp sẽ vượt qua những thách thức do biến đổi khí hậu mang lại và tiếp tục phát triển trong tương lai.
